Gorwelion Mandingue #2 oedd ein prosiect cyntaf fel sefydliad a ariannwyd yn uniongyrchol gan Gyngor Celfyddydau Cymru. Daeth ag artistiaid Affricanaidd o Gymru ynghyd ag artistiaid Cymraeg i greu cyfansoddiadau newydd ar gyfer cynulleidfaoedd newydd yn ystod wythnos ddwys o waith yn stiwdios MusicBox yng Nghaerdydd yn ystod mis Chwefror 2020. Roedd yr artistiaid yn wirioneddol amrywiol, gan gynnwys chwaraewr balafon Gini, basydd Camerŵn, sacsoffonydd o Gaerdydd, drymiwr roc Americanaidd, trwmpedwr o Fryste, ynghyd â dau gitarydd, bysellfwrdd, a lleisydd sy’n hanu o berfeddwlad siarad Cymraeg Gwynedd. Roedd y gwaith yn lleol ac yn rhyngwladol ar yr un pryd, yn dathlu amrywiaeth ag apêl fyd-eang, heb gyfaddawdu ar ddilysrwydd nac ansawdd. Roedd y prosiect hwn hefyd yn fan cychwyn ar gyfer The Successors of the Mandingue fel sefydliad celfyddydau proffesiynol uchelgeisiol newydd ar gyfer artistiaid creadigol yng Nghymru sy’n awyddus i dyfu a datblygu.
Roedd y prosiect yn fenter ymchwil a datblygu (gan adeiladu ar waith Mandingue Horizons #1) er mwyn datblygu set ymasiad Affro-Gymreig gan dynnu ar ddeunydd traddodiadol N’famady Kouyaté a ysbrydolwyd gan Mandingue Gorllewin Affrica ac yna arbrofi gydag offeryniaeth fodern a genres cerddorol Gorllewinol i greu sain newydd unigryw.
Gweithiodd N’famady gyda band taith lawn Pang! Gruff Rhys (a chefnogodd nhw ar daith yn ystod Hydref-Gaeaf 2019/20) ynghyd â nifer o gerddorion gwahanol i archwilio’r gwaith hwn. Cipiwyd y broses greadigol ar ffilm ac mewn ffotograffau at ddibenion dogfennol a marchnata, gyda’r bwriad o berfformio’r gwaith yn ystod Haf 2020.
Roedd cyfyngiadau COVID-19 yn cyfyngu ar y cyfleoedd i gyflwyno’r gwaith hwn, ond roeddem yn gallu dod â rhai o gyfranogwyr y prosiect ynghyd ar gyfer digwyddiad ‘pop-up’ awyr agored, wedi’i bellhau’n gymdeithasol, ar risiau’r Senedd ym Mae Caerdydd ym mis Medi 2020 fel rhan o gydweithrediad gyda Charnifal Butetown a Chanolfan Mileniwm Cymru.
Roedd y tîm llawn, dan arweiniad N’famady Kouyaté (offerynnwr a lleisydd o Guinea, Gorllewin Affrica wedi’i leoli yng Nghaerdydd a Chyfarwyddwr Artistig The Successors of the Mandingue), yn cynnwys:
* Gruff Rhys (gitâr a llais) – Cerddor iaith Cymraeg wedi’i leoli yng Nghaerdydd, yn wreiddiol o Fethesda, Gogledd Cymru;
* Osian Gwynedd (piano/allweddellau) – Cerddor iaith Cymraeg wedi’i leoli yng Nghaerdydd, yn wreiddiol o Wynedd, Gogledd Cymru;
* Siôn Glyn (gitâr/gitâr fas) – Cerddor sy’n siarad Cymraeg wedi’i leoli yng Ngwynedd, Gogledd Cymru;
* Kliph Scurlock (cit drwm) – drymiwr roc Americanaidd yn wreiddiol o Kansas, bellach yn byw yng Nghaerdydd;
* Jenny Bradley (sacsoffon) – sacsoffonydd o Gaerdydd;
* Achille Mondo (bas) – basydd a phrofiad rhyngwladol yn wreiddiol o Camerŵn, bellach yn byw yn y Barri;
* Gary Alesbrook (trymped) cerddor jazz wedi’i leoli ym Mryste;
* Krissy Jenkins (recordio) – peiriannydd sain a chynhyrchydd wedi’i leoli yn Grangetown, Caerdydd; a
* Andrew [Lewie] Lewis (technegydd ffilm, ffotograffiaeth a stiwdio) – cyn rheolwr taith ar gyfer Gruff Rhys a ffotograffydd proffesiynol ar gyfer Glitch Images yng Nghastell-nedd.
Roedd y prosiect hwn yn esiampl o ran cydweithredu ac integreiddio traws-ddiwylliannol. Roedd yn arbrofol ac yn arloesol wrth archwilio ymasiadau cerddorol. Cyflwynodd ymadroddion cerddorol newydd (ac ar yr un pryd hynafol), gan ddefnyddio grŵp amrywiol o unigolion o wahanol draddodiadau, i hwyluso rhannu diwylliant a rhyng-genhedlaeth trwy gyfrwng cerddoriaeth gyffredinol.
Disgrifiodd Kris Jenkins allbwn creadigol yr wythnos fel a ganlyn:
“Mae’n eithaf hybrid o bethau, dwi ddim yn meddwl ei bod mor hawdd ei alw .. modern-trad mwyach … dim ond yn rhinwedd y cerddorion sy’n ymwneud ag ef … mae pawb yn dod â rhywbeth hollol wahanol iddo … mae’n amlwg yn ddarn balafon o hyd … dim ond gwahanol onglau ynddo nawr … Dwi ddim yn meddwl bod pobl yn cymryd gormod o ran wrth geisio ‘pidgeon-hole’ mwyach … ond mae ganddo rywbeth … dim llawer ohono allan yna, wyddoch chi …. Mae yna alwad mawr am gerddoriaeth Affricanaidd ar hyn o bryd … Sudan Archives, bandiau fel ‘na, sy’n cymysgu syniadau modern go iawn … ac mae hynny i gyd yn digwydd … ond mae hyn yn eithaf diddorol oherwydd mae’n digwydd yma … mae’r syniad hybrid cyfan hwnnw’n cymryd ffurf yn Ne Cymru … sy’n braf. ”