Cefndir
Yn 2021 cynhaliodd The Successors of the Mandingue (TSOTM) brosiect datblygu Cyswllt a Ffynnu ei ariannu gan Gyngor Celfyddydau Cymru gyda’r cytundeb partneriaeth ein grŵp yn cynnwys yr amcanion a rennir:
- creu cyfleoedd cyflogaeth go iawn i artistiaid Affricanaidd yng Nghymru yn eu ffurfiau celfyddydol arbenigol
- dod ag artistiaid gwahanol at ei gilydd i gydweithio ar brosiectau cerddoriaeth/dawns sy’n galluogi gwell dealltwriaeth draws ddiwylliannol
- hwyluso addysg a chyfnewid diwylliannol trwy ymgysylltu â’r gymuned.
Manylion y prosiect
Ar ôl ymchwil helaeth a gwaith peilot (gweler Plannu’r Hadau) dyfarnwyd Cymdeithas Celfyddydau ail grant Cyswllt a Ffynnu i ein tîm partneriaeth prosiect sy’n cynnwys TSOTM, Neuadd Ogwen, BACA, a Rahim El Habachi i barhau â’r gwaith hwn.
Mae’r prosiect cydweithredol Cymru-gyfan uchelgeisiol a chyffrous hwn – 
‘Dathliad Cymru-Affrica’ 
yn brosiect dwy flynedd sy’n dod ag artistiaid, hyrwyddwyr/lleoliadau, a chynulleidfaoedd at ei gilydd i ddathlu a gwerthfawrogi celfyddydau ymarferwyr Affricanaidd a’r alltudion Affricanaidd yng Nghymru. Ein nod yw gwneud hyn drwy ddatblygu cysyniad gŵyl Cymru-Affrica aml-leoliad a chylchdaith o leoliadau a hyrwyddwyr yn gweithio ar y cyd i raglennu celfyddydau Affricanaidd, er mwyn integreiddio’r gwaith hwn yn sîn ddiwylliannol Cymru.
Cychwynodd yn yr haf drwy ddod a Fatoumata Kouyaté Djéliguinet (gweler isod) i berfformio a chyflwyno gweithdai mewn digwyddiadau ledled Cymru yn ystod mis Awst a Medi 2022.
Amcanion y Prosiect
Datblygu cylched o leoliadau/hyrwyddwyr sydd â diddordeb mewn rhaglennu celfyddydau Affricanaidd a datblygu gŵyl gynaliadwy Cymru-Affrica sy’n tyfu flwyddyn ar ôl blwyddyn ac sy’n:
- yn darparu cyfleoedd ystyrlon i artistiaid o darddiad Affricanaidd yng Nghymru
- yn arddangos celfyddydau Affricanaidd ledled Cymru
- ymgysylltu mewn cymunedau trwy weithgareddau celfyddydau cyfranogol
- yn datblygu cydweithrediadau a chyfuniadau newydd ac arloesol yn lleol
- yn hyrwyddo cynhwysiant a chynrychiolaeth
- yn cyrraedd a datblygu cynulleidfaoedd newydd
Os ydych chi’n hyrwyddwr, lleoliad, neu ŵyl yng Nghymru ac â diddordeb mewn ymuno â’n cylchdaith sydd â diddordeb mewn cydweithio i ddileu rhai o’r rhwystrau i raglennu celfyddydau o ansawdd uchel Affricanaidd yng Nghymru, cysylltwch â ni: naomi@successors.co.uk
Os ydych chi’n artist alltud Affricanaidd wedi’ch lleoli yng Nghymru neu’n gallu teithio i weithio yng Nghymru’n hawdd ac efallai y byddai gennych ddiddordeb mewn rhedeg gweithdai a/neu berfformio fel rhan o’r prosiect hwn, cysylltwch â: naomi@successors.co.uk
Os ydych yn sefydliad cymunedol a byddai gennych ddiddordeb mewn archebu gweithdy celfyddydau Affricanaidd (dawns, gair llafar, drymio a mwy), neu os ydych yn gweithio gyda chymunedau alltud Affricanaidd a’ch bod am gydweithio, cysylltwch â ni: naomi@successors.co.uk
Crynodeb o’n haf cyntaf o weithgareddau Dathliad Cymru-Affrica 2022
Yr haf hwn cafodd hyrwyddwyr a gwyliau ledled y DU drafferth gydag amseroedd prosesu fisas hir, gan achosi oedi i deithiau a rhai teithiau yn cael eu canslo. Effeithiwyd ein prosiect yn yr un modd, ond buom yn ddigon ffodus i allu sicrhau presenoldeb Fatoumata Kouyaté Djeliguinet mewn pryd ar gyfer perfformiad a drefnwyd yn Eisteddfod Genedlaethol Tregaron ar Awst 6ed 2022. Cyflawnodd Djeliguinet berfformiad offerynnol unigol hyfryd ar balafon a djembe ar y llwyfan Tŷ Gwerin.
Nesaf oedd fach o ddiwrnod gŵyl mewn partneriaeth â’r Neuadd Lles, Ystradgynlais a Chymdeithas Celfyddydau a Diwylliant Butetown (BACA) ar ddydd Iau 11 Awst ar gyfer Diwrnod Dathlu Affrica, lle bydd Fatoumata a’n N’famady Kouyaté (ynghyd ag artistiaid gwadd o bob rhan o Gymru a’r DU) wedi cynnal gweithdai dawns a djembe i gynulleidfa hynod frwdfrydig ac anhygoel, a gymerodd ran hyd yn oed roedd y tywydd poeth iawn. Cafwyd bwyd o Nigeria, gweithdai crefft i blant, a hyd yn oed perfformiad llwyfan gan Keith Murrell (BACA). Bu ein partneriaid draw yn BACA (Cymdeithas Celfyddydau a Diwylliant Butetown) yn arddangos eu perfformiad hyfryd Dwndwr y Dŵr, a gyda’r nos daeth Fatoumata ‘Djeliguinet’ bennu’r digwyddiad gyda chlec, dawns, a gwên gyda pherfformiad yn cynnwys dau ddawnsiwr gwych (Aida Diop a Salif Camara). Roedd yn bleser gweld cymaint o bobl leol o Ystradgynlais a thu hwnt yn dod i ymuno â ni i ddathlu dawns a cherddoriaeth Affricanaidd.
Yr wythnos ganlynol aeth y tîm i ŵyl y Dyn Gwyrdd am ddau ddiwrnod o ddarparu gweithdai ar y safle Settlement. Yn nawr roedd gennym artist ychwanegol i ymuno â Troupe Djeliguinet Fatoumata – Ousmane Kouyaté yn wreiddiol o Gini ond sydd bellach yn byw yn Toulouse, Ffrainc. Roedd yr ymateb yn anhygoel fel gallwch weld isod, fideo bach o un o’n gweithdai drymio djembe Gorllewin Affrica.
Nesaf daeth perfformiad acwstig gan Fatoumata Kouyaté Djeliguinet ac Ousmane Kouyaté yn y Pafiliwn Crand, Porthcawl, ar wahoddiad partner newydd Ymddiriedolaeth Awen. Noson hyfryd o chwarae i ymwelwyr ar lan y môr cyn penwythnos gŵyl y banc o berfformiadau di-stop.
Yn ystod gŵyl y banc mis Awst aeth Troupe Djeliguinet i’r gogledd yn gyntaf i Fethesda a gŵyl Ara Deg Gruff Rhys yn Neuadd Ogwen. Cyflwynwyd y set fyw hon gan bedwarawd ffrwydrol, lle cafodd Fatoumata ac Ousmane eu paru â dau artist sy’n byw yn y DU i ddarparu cefnogaeth ar ffurf offerynnau taro a dawns. Mae’r ffilm isod yn rhoi blas o’r noson i chi.
Y diwrnod canlynol aeth y criw i’r digwyddiad Pride Cymru gyda pherfformiad bach ym mhabell Balchder Byddar Cymru mewn partneriaeth â Chalon y Byddar Cymru. Cafwyd llawer o gyfranogiad brwdfrydig o’r gynulleidfa gyda digon o ddawnsio a gwenau o gwmpas.
Roedd perfformiad mawr olaf y daith eto i ddod, y diwrnod wedyn daeth grŵp anhygoel o gerddorion a dawnswyr meistrolgar o Orllewin Affrica ynghyd i gau Llwyfan Grisiau’r Senedd am Garnifal Butetown 2022 ym Mae Caerdydd. Roedd hon yn noson arbennig, fel y gwelwch yn y ffilm isod, ac roedd yn cynnwys perfformiad o brosiect cydweithio unigryw Djeli a Beirdd – defnyddiwch y ddolen hon i weld mwy am y gwaith yma.
Ein gweithgareddau olaf dros yr haf oedd yn addysgol a/neu ymgysylltu cymunedol yn bennaf. Cawsom sesiynau balafon am fenywod dan arweiniad Fatoumata Kouyaté Djeliguinet lle roedd y cyfranogwyr eisoes yn gyfarwydd â’r offeryn ac roedd ganddynt rywfaint o hyfedredd. Roedd mwyafrif y mynychwyr wedi’u lleoli yng Nghymru, ond cawsom ddau ymwelydd o Lundain a daeth am fod yn gyfle mor brin i brofi dosbarth meistr o’r fath yma. Aethom i’r gorllewin am un tro olaf i Ŵyl y Byddar Celtaidd yn Aberteifi gan gyflwyno gweithdai djembe a dawns gyda chefnogaeth dehonglydd Iaith Arwyddion Prydain. Yn olaf cyn gadael Cymru ymwelodd y cwmni ag ysgol gynradd yn Abertawe i gyflwyno perfformiad ac am bob blwyddyn profi gweithdai dawns Gorllewin Affrica dilys gydag offerynnau taro byw.
Mae’r rhwydwaith/cylchdaith o hyrwyddwyr, gwyliau, a lleoliadau sydd â diddordeb mewn rhaglennu celfyddydau Affricanaidd hefyd wedi’i sefydlu gyda gwahoddiad cychwynnol wedi’i anfon, a nawr galwad agored i bobl ymuno (mwy o wybodaeth yma am ymuno â’r rhwydwaith). Rydym wedi cael ymateb anhygoel i gychwyn a byddwn yn rhannu syniadau, cyfleoedd, a chynlluniau posib ar gyfer rhaglennu celfyddydau Affricanaidd yng Nghymru a’r DU trwy grwpiau LinkedIn a Facebook y rhwydwaith.
NEWYDDION 2023
Er mwyn adeiladu ar lwyddiannau 2022 a’r gwersi a ddysgwyd, rydym wedi llwyddo i sicrhau cyllid Creu CCC ar gyfer ein prosiect Dathliad Dau ar gyfer dathliad dau benwythnos Affro-Gymreig o ddiwylliant a sain ‘Dathliad Cymru-Affrica’ ym mis Mehefin 2023.
Nod yr ŵyl yw llwyfannu a dathlu holl amrywiaeth cyfoeth sy yng Nghymru, yn benodol diwylliant a chelfyddydau alltud Affricanaidd, ymgysylltu ag artistiaid Affricanaidd sydd wedi’u lleoli yng Nghymru a gwahodd artistiaid gwadd o’r DU, Ewrop ac Affrica. Bydd yr ŵyl yn llwyfan ar gyfer arddangos gwaith cydweithredol, gan gynnwys cyfuniadau Affro-Gymreig a pherfformiadau, a hyrwyddo gwaith trwy gydol y flwyddyn gan grwpiau cymunedol Affricanaidd. Yn y cyfnod cyn, ac ar ôl yr ŵyl, byddwn yn cynnal rhaglen ymgysylltu â’r gymuned gyda chanolfannau a sefydliadau cymunedol i ymgysylltu â grwpiau ymylol er mwyn eu galluogi i gael mynediad i gyfres o weithdai (gan gynnwys dawns Affricanaidd a drymio/offerynnau taro).
DATHLIAD CYMRU-AFFRICA 2023
Cynhaliwyd ein blwyddyn gyntaf o ŵyl unigol Dathliad Cymru-Affrica yn Neuadd Ogwen, Bethesda 1-3 Mehefin a Chanolfan Mileniwm Cymru, Caerdydd 10-11 Mehefin 2023.
Yn y cyfnod cyn yr ŵyl fe wnaethom hefyd gomisiynu tri chydweithrediad Affro-Gymreig newydd i’w perfformio yn yr ŵyl. Creuodd The Successors of the Mandingue All Stars gyda’r gantores werin Gymreig Eve Goodman gân hyfryd ‘Da Ni Yma Cymru, Da Ni Yma Affrica’ gyda’i gilydd a’i pherfformio’n fyw ar y ddau benwythnos yr ŵyl – dyma’r fideo.
Bu’r arwr Cymreig Dafydd Iwan a’r artist gair llafar Ali Goolayd wedyn yn cydweithio i greu ‘Rwyt Ti Fel Tae’r Awyr Yn Gefnfor’ y gallwch ddarllen mwy amdano a’i wylio yma.
Yn olaf fe wnaethom gomisiynu darn dawns rhwng Aida Diop a Krystal Lowe – fel Ballet Cymru yn cwrdd â Ballet Africains. Am y fideo a mwy o wybodaeth gweler yma.
Fe ddechreuon ni’r ŵyl ym Methesda yn Neuadd Ogwen, dros dridiau ar ddechrau mis Mehefin drwy arddangos artistiaid treftadaeth Affricanaidd sy’n dod i’r amlwg yng Nghymru, artistiaid rhyngwladol o Mali, Swdan, Gweriniaeth Ddemocrataidd y Congo a De Affrica, perfformiad gan grŵp plant Cymdeithas Gogledd Cymru Affrica, arddangosfa celfyddydau gweledol, a hefyd artistiaid Affricanaidd o bob rhan o’r DU. Gallwch weld rhai o’r uchafbwyntiau gwych yn y fideo nesaf.
Y penwythnos canlynol fe wnaethom ni wened yr holl beth eto ond ar raddfa fwy yng nghanolfan Mileniwm Cymru yng Nghaerdydd, gyda thri llwyfan yn arddangos sefydliadau cymunedol celfyddydau Affricanaidd lleol, gweithdai, Sioe Ffasiwn Affricanaidd, artistiaid newydd, ac wrth gwrs y prif lwyfan. Gallwch wylio uchafbwyntiau’r penwythnos yma.
Am ffordd anhygoel i ddod â’r ŵyl 2023 i ben, roedd yn brofiad hyfryd a gobeithiwn y byddwch yn ymuno â ni y tro nesaf ar gyfer yr hyn sy’n argoeli i fod hyd yn oed yn well (os mae’n bosib) na’n blwyddyn gyntaf! Mwy o wybodaeth i ddod gyda dyddiadau ar gyfer 2024, cadwch olwg!
I gael manylion am wyliau eleni a bios yr holl artistiaid gallwch fynd i’n tudalen gŵyl.
